Nasıl Etkili Anne - Baba Olabilirim?

Sevgili Anne ve Babalar,

Bu bölümdeki öneriler, çocuğunuzun günlük yaşam kalitesini yükseltmeye ve çocuğunuzun sizinle ve çevresiyle olan ilişkisini düzenlemeye yöneliktir. Burada yer alan önerilerin tamamı, birebir sizin çocuğunuza uygun olmayabilir. Ancak hepsi sizin tutum ve davranışlarınızı düzenlemeye yardımcı olması amacıyla kılavuz niteliğinde hazırlanmış genel önerilerdir.

Okumaya devam et...

  • Çocuğunuzu temel fiziksel ihtiyaçları (beslenme, uyku, giyinme, güvende olma vs.) karşılandıktan sonra; öğrenme ve gelişmesi daha hızlı olacak; verilenleri daha iyi alıp, öğrendiklerini kullanma ve becerilere dönüştürebilmesi daha kolay olacaktır.
  • Günlük uyku ihtiyacı bebeklerde 16- 20 saat, çocuklarda 8-10 saat, yetişkinlerde 8 saattir. Çocuğunuzun verimli, huzurlu ve mutlu olabilmesi için, günlük uyku ihtiyacının tam olarak karşılanması gerekir.
  • Mümkünse çocuğunuzun kendine ait bir odası olmasını, bu karşılanamıyorsa, tek başına yatabileceği bir yatağı olmasını sağlayın.
  • Çocuğunuz yetişkinle veya bir başkasıyla yatmaya, uyumaya alıştırılmamalıdır. Bu, çocuğunuzun özgüveni, bağımsızlığı, sağlıklı sosyal ve duygusal gelişimi için zorunludur.
  • Çocuğunuzun uyku saatlerinin düzenli olmasına özen gösterin.
  • Çocuğunuzun tek başına yatma veya uykuya geçmede sorunları varsa, uykuya geçişini kolaylaştıracak, ihtiyaç duyduğu yeterli ilgi ve zamanı ayırın ve onu rahatlatmaya çalışın. Asla tehdit edip, korkutmayın.
  • Her ailenin kendine özgü bir yaşama biçimi ve beslenme alışkanlığı vardır. 1 yaşına gelmiş her çocuk, çok belirgin ve organik başka bir problemi yoksa, ailede tüketilen tüm besinlerden yiyebilmelidir. Sizin yiyebildiğiniz her türlü yiyeceği yemesini sağlamaya çalışın, farklı lezzet ve tatları olan yiyeceklerle tanıştırıp, alışkanlık haline gelmesini sağlayın. Dengeli ve düzenli beslenme, büyüme ve gelişmesini hızlandıracaktır.
  • Yemek saatinde birlikte yemek yemeye özen gösterin. Masada kendi kendine yiyebilmesine fırsat tanıyın. Ve bu davranışı kazanma sürecinde ortalığı kirletmesine, dökmesine karşı hoşgörülü olun. Kaşık ve çatalı kullanabilen çocuğunuza asla kendiniz yemek yedirmeyin.
  • Çocuğunuzun tabağına yiyebileceği kadar yemek koyun.
  • Masadan hep birlikte kalkmaya özen gösterin.
  • Çocuğunuz yemeği bitiremediği veya yemek istemediği zaman zorlamayın.
  • Yemek esnasında stresli ve olumsuz konulardan söz etmemeye özen gösterin.
  • Yemekten önce ve sonra temizlik alışkanlığını kazanmasında ona örnek olun.
  • Eğer çocuğunuz tuvalet alışkanlığını kazanmış; ancak düğme ilikleme, fermuar çekme, giyinme vb. becerilerde zorlanıyorsa, çocuğunuza rahatlıkla giyip çıkarabileceği kıyafetler seçmeye özen gösterin.
  • Siz çocuğunuzla mükemmel ve yeteri derecede iyi ilişkiler içinde olsanız bile onun başka çocuklarla ve akranlarıyla ilişki kurmaya ihtiyacı vardır. Kardeşi veya başka çocuklarla olan ilişkilerinde bir problem olduğunda taraf olmayın, sorunu kendi aralarında çözebilmelerine fırsat tanıyın, müdahaleci olmadan, yönlendirici ve yol gösterici davranmaya çalışın.
  • Çocuğunuzla onun boy hizasına eğilerek, onunla göz kontağı kurarak konuşmaya çalışın.
  • Çocuğunuzu yalnız gücü, yetenekleri ve yapabildikleriyle değerlendirin. Kardeşi veya başka çocuklarla hiçbir şekilde karşılaştırıp, kıyaslamayın. Yapabildiklerini takdir etmeniz ona cesaret ve güven verecektir.
  • Çocuklar deneme ve yanılma yolu ile yaşayarak öğrenirler. Onların merak ve ilgilerini öğrenmelerini sağlayacak biçimde paylaşın. Başka bir işle meşgul olsanız bile sorularına onu dikkate aldığınızı, değer verip önemsediğinizi gösterecek biçimde cevap verin.
  • Çocuğunuz istenmeyen davranışında ısrar ediyorsa, suçlayıcı, cezalandırıcı ve yargılayıcı bir tutum yerine, çocuğun yaptığı istenmeyen davranışlarını da kendi kendini kontrol edebilmeyi öğrenecektir. Bunun için zamana, fırsata ve desteğe ihtiyacı vardır. Hiçbir zaman fiziksel ceza verilmemelidir. Ceza vermek zorunda kaldığınız durumlarda (sevdiği bir şeyden mahrum etme gibi) cezayı hemen geciktirmeden –neden ceza aldığını da açıklayarak- davranışa uygun nitelikte bir ceza olmasına özen gösterin. Bu davranış için birden fazla ceza vermeyin. Ceza bittikten sonra eski olumlu tavrınızı takının. Verilen ceza istenmeyen davranışın telafisi yönünde olmalıdır. Örneğin, duvarı boyayan bir çocuğun, kendisinin silmesini sağlamak gibi…
  • Çocuğa yönelik her türlü tutum ve davranış, anne baba arasında veya geçen zaman içinde sürekli ve tutarlı olmalıdır. Örneğin, annenin reddettiği davranışı, babanın izin verip, kabul etmemesi gerekir. Veya aynı koşullarda, aynı davranışa bir gün olumlu, bir gün olumsuz tepki verilmemelidir.
  • 20. Yetişkin için “işi” , “mesleği” ne ise, çocuk içinde oyunun buna benzer bir değeri, anlamlı ve önemi vardır. Yani oyun, çocuğun işidir. Çocuklar pek çok şeyi oyun yoluyla, sınar ve öğrenirler. Çocuğunuza oyunlar oynayabileceği, enerjilerini harcayabilecekleri ortamlar yaratın. Bu ortamlarda akranı olan başka çocuklarla arkadaşlık ilişkileri geliştirmesine yardımcı olun. Mümkünse çocuğunuzun oyunlarında ona eşlik edin. ( Çocukların oyunlarındaki kurallarına uymak ve oyunlarını bozmamak koşuluyla…) Çocuğunuzun oyunlarında roller alın. Bu size de moral verecek, iyi gelecektir. Kendinizi, kendi içinizde saklı kalmış çocuk yanınızla, yani içinizdeki çocukla tanıştırın.
  • Çocuklarınızın fikirlerini saygı ile dinleyin. Hayallerini küçümsemeyin ve paylaşmaya çalışın. Çocuğunuzla olan bütün ilişkilerinizde, sizin de çocuğunuzdan öğrenebilecekleriniz olduğunu unutmayın. Öğrenmeye ve değişime açık olun. Çocuklarınızın, sizlerin öğrenmenize, değişip gelişmenize sebep yada yardımcı olduklarını göreceksiniz.
  • Çocuğunuza duyduğunuz sevgiyi, şefkati içinizde tutarak, gizlemeyin. Hiç sebep yokken de çocuğunuzu sevin. Kucaklayın, öpün, yaptığı herhangi bir iyi davranışı takdir edin. Çocuğunuzu bir çiçek gibi koklayın, onun kokusunu tanıyın.
  • Unutmayın; çocuğunuza öğreteceğiniz her bilgi, öncelikle anlamı onun tarafından da algılanabilir ( en azından fark edilebilir) bir ihtiyaç olmalıdır. Kazandıracağınız davranış ve beceriler çocuğunuzun ihtiyaçlarına karşılık gelebilmeli ve bunları günlük yaşantılarında kullanabilir olmalıdır. Çocuğunuzun ihtiyacı olmayan, yaşantısında kullanamayacağı davranış ve becerileri kazandırmaya çalışmak, birçok başka sorunun doğmasına ve ilişkinizin bozulmasına yol açabilir.
  • Eğer çocuğunuz herhangi bir şekilde veya engeline bağlı olarak ilaç kullanıyorsa, hekiminizin önerilerine kesinlikle uyunuz. Hekiminize danışmadan ilaç kullanımının kesilmesi, dozunun arttırılması ya da azaltılması vb. değişiklikleri kesinlikle yapmayınız. Gözlemlediğiniz olumsuz durumları ve çevreden aldığınız güvenli olmayan bilgileri, hekiminize danışmadan karar verip uygulamayınız. İlaç kullanımı ile ilgili sizi rahatsız eden durumu mutlaka hekiminizle görüşün. Sık sık doktor değiştirmeyin. İlaç kullanımı ile ilgili her türlü değişikliği çocuğunuzun eğitimcilerine ve kurumunuza bildirin.
  • Çocuğunuzun yaşamını etkileyen her türlü değişikliği ( ölüm, boşanma, kaza, hastalık, yeni kardeş vb.) mutlaka kuruma ve eğitimcisine bildiriniz.
  • Çocuğunuzun her hangi bir problemi için inançlarınız doğrultusunda çözüm yollarını aramanız son derece saygın ve doğaldır. Ancak bu girişimlerinizi öncelikle hekiminize ve çocuğunuzun eğitimcisine ve kurumuna danışmak daha doğru ve yararlı olacaktır.

Zihin Gelişimi:

  • Bebeğinizin yatağının üstüne, yatarken görebileceği, hareketli, renkli, sesli oyuncaklar asın.
  • Ses çıkaran oyuncaklarını yakınında ve uzağında sallayın.
  • Çıngırağı, bebeğinizin görme alanı içinde tutup, (15-20 cm.) sallayarak, dikkatini çekin. Çıngırağı yavaşça görme alanının dışına doğru hareket ettirin. İzleyemiyorsa, hareketi tekrarlayın.
  • Ona müzikler dinletin. ( Ama bunun için televizyonu kullanmayın.)
  • Bebeğiniz 16 haftalıkken, bedeninin sınırlarını fark etmeye başlayacak ve sıkça ellerine bakacaktır. Bileğine minik bir çıngırak ya de sesli bir bilezik takarsanız ellerini daha kolay bulacaktır.
Okumaya devam et...

Dil Gelişimi:

  • Bebeğinizin size nasıl tepki verdiğini gözleyin. Gülümsemesine karşılık verin, onunla konuşun ve karşılık vermesini bekleyin. ( 4 haftalık )
  • Bebeğinizle bol bol konuşun. Söylediklerinizi anlaması şart değildir, önemli olan kulağının anadiline alışmasıdır.
  • Ona bir soru sorduğunuzda ya da abartılı mimikler yaptığınızda tepkisini izleyin. Ona yaklaşın, konuşun, tepki vermesini bekleyin.
  • Onu en çok nelerin gülümsettiğini anlamaya çalışın. Konuşurken başınızı sallamanız mı, yoksa hiç hareket ettirmemeniz mi? Bebeğinizle sık sık ilgilenin ve onu güldürmeye çalışın.

Sosyal- Duygusal Gelişimi:

  • Bebeğinizle konuşurken, ağzının hareketlerini seyredin. Abartılı mimikler yapın, bir süre sonra bebeğiniz de sizi taklit etmeye çalışacaktır.
  • Bebeğinizi kucağınızda emzirin, bu sayede bebeğiniz, sizin sıcaklığınız ve kokunuzla rahatlayacaktır.
  • Odasının kapısından ona seslenin. Sonra gülümseyerek yanına gidin. Sizi önce “uzakta”, sonra “yakınında” görmek varlığınızın devamlı olduğunu anlamasını sağlar. (20. hafta)
  • Bebeğinizle basit saklambaç oyunları oynayın. Böylece çevresindeki insanların bir an yanındayken, sonra gözden kaybolabileceklerini fark eder.
  • Bebeğinizi gezdirirken, yüzünü dışarı dönük olarak tutun. Bu durum bebeğinizin çevreyi görebilmesi ve daha çok uyaran almasını destekleyecektir.
  • Onunla sık sık konuşun, arada sizi “yanıtlaması” için bekleyip, ona fırsat verin.
  • Birlikte büyük bir aynanın önüne oturun. Yansımalarınızı görmek hoşuna gidecek, merakla inceleyecektir.

Motor Gelişim:

  • Bebeğinizin ellerine ve ayaklarına dokunun. Ona basit hareketler yaptırın.
  • Bebeğinizi sırt üstü yatırıp, ayaklarını hareket ettirin. Tekme atmaya yönelten oyunlar yürümesine yardımcı olacaktır. Bacaklarını kullanan bir bebek daha erken yürür.
  • Ayaklarıyla tekmeler atarken vurabileceği bir yere yumuşak bir oyuncak bağlayın. Oyuncağın hareketiyle heyecanlanarak daha çok hareket edecektir.
  • Kucakta taşınan bir bebek, denge sağlamayı daha kolay öğrenecektir.
  • Bebeğinizi gün içinde kısa süreli yüzükoyun yatırın. Başını yerden kaldırması için, karşısında onunla konuşun. Gerekirse yastıkla destekleyin.
  • Yatağının üzerine uzanıp tutmaya çalışacağı oyuncaklarını asın. Bu nesneleri tutamayacağı kadar uzağa, savrulmayacak şekilde sabitleyin.
  • Her hafta biraz daha uzanmasını sağlayacak şekilde oyuncaklarını asın.
  • 2 elini de kullanmaya teşvik etmek için, ona doğru büyükçe bir top yuvarlayın.

6-12 Ay:

Zihin Gelişimi:

  • Bebeklerin dikkatini ve çevreye ilgilerini geliştirmek gerekir. Bebeğinize incelemesi için, çeşitli oyuncaklar verin. Oyuncaklarıyla basit saklama- bulma oyunları oynayın.
  • Özellikle el hareketlerini kullanabileceğiniz “gel gel!”veya “tel sarar” gibi oyunlar oynayın ve taklit etmesi için yönlendirin.
  • Onunla konuşarak dikkatini çekin ve bir örtüyle yüzünüzü kapatın. Bekleyin, sizi bulduğu zaman ona sarılın, öpün.
  • Renkli kuş, kedi, köpek resimlerini kesin. Kalın kartonlara yapıştırın. 3 resmi birden önünüze alın ve ona “hani köpek” diye sorun.
  • Bol bol inceleyeceği malzeme ve çevre sunun. Hep aynı ortamda kalmayın. Onu sık sık gezdirin.
  • Oyuncağı ile oynarken bir örtü ile oyuncağın yarısını örtün. Nerdeymiş? Haydi bul onu!” gibi sorular yönelterek bulmasını isteyin.
  • Çeşitli oyuncak ve hayvan seslerini taklit edin. (Bum bum, hav hav vb… gibi…)
  • Bebekler resimlere ilgi duyarlar. 6. aydan itibaren resimli kitaplara bakın ve resimlerin isimlerini bebeğinize söyleyin.

Dil Gelişimi:

  • Bebeğiniz, sizinle iletişim kurmaya çalıştığında onunla ilgilenin.
  • İfade ettiği duygulara karşı duyarlı olun. ( 6 ay)
  • Size istediği bir şeyi anlatmaya çalıştığı anları yakalamaya çalışın.
  • Çıkardığı seslere karşılık verin, size karşılık verdiğinde, ne demek istediğine ilişkin yorumlar yapın, örneğin “mmmmm!” dediyse, “Karnın acıktı, öyle değil mi?” deyin.
  • Nereye baktığına dikkat edin. Ona bir şeyden söz ederken, sözünü ettiğiniz şeye bakın. ( 9 ay )

Sosyal-Duygusal Gelişim:

  • Bebeğinize bay bay yapmayı öğretin. Eve gelen ve giden herkesle bunu tekrarlayın. Gerekirse elinden tutup, destekle yaptırın.
  • Birlikte ceee-ee oyunları oynayın.
  • Onu tanımadığı kişilerin kucağına vermeyin. Birkaç haftadır görmediyse anneannesine bile gitmek istemeyebilir, zorlamayın.
  • Bebeğinizin durmadan yere attığı oyuncaklarını kızmadan ona geri verin. Bu davranış, onun gelişimi için gereklidir.
  • 1 yaş civarı, anneye aşırı bağlı olduğu bir dönemdir. Onu rahatlatıcı bir eşya edinmeye yönlendirin. Siz yokken, kendini yalnız ya da endişeli hissettiğinde sarılıp cesaret alacağı bir oyuncak ayı ya da battaniyesinin olması işleri kolaylaştırır.
  • Yabancılara alışması için bebeğinizle birlikte sıkça dışarı çıkın, onu gezdirin. Parka götürün, ev dışında vakit geçirin.
  • Tatile gitmek gibi, alıştığı ortamlardan uzaklaşmanız gerekirse, yanınıza alıştığı eşyalarınızı da alın.
  • Bebeğinize her zaman ismiyle hitap edin.
  • İster kovalamaca, ister saklambaç oynayın, onunla kurduğunuz her çeşit iletişimin ona yararı olacaktır.
  • Gün içinde yanından ayrılmanız gerektiğinde mümkün olan en kısa zamanda geri dönün ve ona sarılıp, kucaklayın. Böylece geri gelmeyeceğiniz endişelerinden de kurtulmuş olur.
  • Onu sık sık övün, başarılarını kutlayın, cesaretlendirin.

Motor Gelişim:

  • Bebeğinize belli bir mesafeden seslenip çağırarak, oyuncaklarını uzağına koyarak ve onu oynaması için yere bırakarak, bebeğinize hareket etme fırsatları sağlayın.
  • Bebeklerin desteksiz oturma becerilerini geliştirmeye gereksinimleri vardır. Bu nedenle bebeğinizi uyanık olduğu zamanlarda yerde veya güvenli bir mama sandalyesinde oturtun.
  • Evdeki mobilyalar, bebeğiniz ayağa kalkmak için tutunduğunda devrilmeyecek türden olmalıdır. Tehlike yaratabilecek eşyaları, ayakta durmayı öğrenene kadar uzaklaştırın.
  • Ayağa kalkmaya çalışırken sıkça düşecektir. Çevresinde keskin köşeli eşyalar olmamalıdır.
    El- göz koordinasyonu için ise;
  • Ona önce küçük bir oyuncak verin. Sonra aynı eline bir oyuncak daha uzatın. İlk verdiğinizi diğer eline geçirmeye çalışacaktır.
  • Bu dönemlerde becerileri hızla gelişir. Ona uzattığınız oyuncakları kavrayabilmek için kısa zamanda doğru tutuş şekillerini keşfedecektir.
  • Oyuncaklarını sürekli yere atacağı için, bir tanesini kısa bir lastikle sandalyesine bağlayın. Oyuncak düştüğünde lastiğin üstünde yaylanacaktır. Bebeğiniz kısa süre sonra, lastiği çekerek oyuncağına ulaşmayı öğrenecektir.
  • Küçük ekmek lokmalarını, bezelye ya da kuru üzüm tanelerini kendi kendine yemeye çalışmasına izin verin. Bu bebeğinizin parmakla tutma becerilerini geliştirecektir.

1-2 YAŞ:

Zihin Gelişimi:

  • Oyuncakları bir kutunun içine doldurma- boşaltma oyunları oynayın.
  • Ona renkli resimli kitaplar verin. Okuyamasa da sayfaları çevirip, resimlere bakmaktan hoşlanacaktır.
  • Sizi taklit etmekten mutlu olacaktır. Bunun için ona, oyuncak ev eşyaları, bebekler verebilirsiniz.
  • Çeşitli boylardaki kutuları, blokları üst üste dizerek kuleler yapın.
  • Bu dönemde artık vücudunu tanıyabilir. Çocuğunuza gözünü, ağzını, burnunu gösterebilmeyi öğretin. Oyuncak bebekte, kendisi ve sizin üzerinizde göstermesini isteyin.
  • Ona bir şeyler yapmak için kullanabileceği, işlevsel oyuncaklar ( Basit yap-bozlar, pastel boyalar, şekil kutuları vb. gibi…) alın.
  • Çocuğunuza “Ağaç nerede?, araba nerede? “ gibi, evin dışındaki nesneleri sorun. Gezintilerinizde de bunlar üzerine konuşun. Ona her fırsatta nesneleri tanıtın.

Dil Gelişimi:

  • Sizinle iletişim kurmaya çalışırken yüzünü ve bedenini nasıl kullanmaya çalıştığına dikkat edin.
  • Onu dinleyin. Artık çıkardığı sesler gerçekten de bir anlam ifade eder. Çocuklarının ilk sözcüklerini duyanlar, anne- babalardır.
  • Çıkarabildiği sesler, gerçek sözcüklermiş gibi davranın ve onu yanıtlayın. Bu sesleri anlamlandırarak onu konuşmaya teşvik edin. “Pisi ! “ diyorsa, “evet” bak bir kedi diyebilirsiniz. ( 14 ay)
  • El-kol hareketleriyle ve yüz ifadesiyle belirttiği ya da gösterdiği şeyleri ona sözcüklerle ifade edin. (18 ay)
  • Çocuğunuzla birlikte resimli kitaplara bakın. Tanıdığı nesneleri elinizle göstererek isimlerini söyleyin. 1.5 yaşından sonra çocuklar resimlerde gördüklerini tanıyabilirler. Bu nedenle çocuğunuza, “hangisi kuş?, kedi nerde?, ağacı göster.” gibi sorular sorun.
  • Müzikli oyunlar, parmak oyunları, tekerlemeler öğretin. Kukla oyunları oynatın ve kuklayı düzgün konuşturun.
  • Ne demek istediğini anladığınızı belli edin. ( 21 Ay)

Sosyal- Duygusal Gelişim:

  • 18 ay civarında sizin hareketlerinizi taklit edebileceği basit eşyalar verin.
  • Özellikle size yapacağı huysuzluk krizlerine ilgisiz kalın.
  • Bebeğinizi aynanın önüne oturtun. Ve burnuna krem sürün. Aynada gördüğünün kendi yansıması olduğunu anladığında elini aynadaki görüntünün yerine kendi burnuna götürmeye başlayacaktır.
  • Rol yapma ve çeşitli dramatizasyon oyunları oynayın. Telefonla karşılıklı hayali konuşmalar yapın. Çeşitli giysilerle yetişkin kıyafet ve aksesuarlarıyla oyunlar oynamasına fırsat tanıyın.
  • Çocuklarla birlikte olmaktan hoşlanır, ona bu fırsatı sağlayın. Komşu, arkadaş vb. çocuklarıyla sıkça bir araya getirin.
  • Bütün isteklerini o belli etmeden karşılamaya çalışmayın, bırakın bir kısmını kendisi ifade edebilmek için çaba göstersin.
  • Gün içinde yanından ayrılmanız gerektiğinde de kısa sürelerde dönün ve ona sarılın. Böylece geri gelmeyeceğiniz endişesinden kurtulur.
  • Onu sık sık övün. Başarılarını kutlayın, cesaretlendirin.
  • Yaptığı bir şeyi başaramasa da, denediği için onu kutlayın.
  • Kötü bir çocuk ya da küçük bir bebek gibi davrandığında kayıtsız kalın.
  • Yaptığı olumsuz bir şeyi eleştirirken, çocuğu değil, davranışı kınayın. Örneğin, ona “terbiyesiz! “ demek yerine “bu yaptığın kötü bir davranış!” deyin.

Motor Gelişim:

  • Bu yaştaki çocuklar, yürürken bir şeyler itmeyi severler. Yürümeye başladıktan sonra, bir çocuk arabasını veya 3 tekerlekli bisikletleri iterek sürebilir, ona itebileceği veya çekebileceği oyuncaklar alın.
  • Zaman zaman pusetinden inip yürümesine izin verin, böylelikle kendini büyümüş hissedecek ve çevresini keşfetme fırsatı bulacaktır.
  • Bineceği tekerlekli oyuncaklar ona, önündeki engellerin çevresinden dolaşabilmesi için, yön değiştirmeyi öğretir.
  • Yakalamaca, kaçma, kovalama gibi oyunlar, onun denge kavramını geliştirir. Sallanan ata binme, yetişkinin sırtında ata binme oyunları vb. leri vücut dengesini geliştirmesine katkı sağlar.
  • Merdiven inip, çıkma, kaydıraktan kayma, salıncağa binme, tırmanma, koşma gibi oyunlar oynaması için onu sıkça çocuk parklarına götürebilirsiniz.
  • İçi içe geçmeli oyuncaklar, şekil kutuları bu dönemde ilgisini çekecek ve parmak kaslarını güçlendirecektir.
  • Karşılıklı yere oturun. Hafif, büyük bir topu kullanarak, topu ona doğru yuvarlayın, topu yakalamasını sonra da size geri atmasını isteyin.
  • Zorlandığı durumlarda hemen yardımına koşmayın. Yapmaya çalıştığı şey, onun için çok güçse, onu durdurmak yerine, işini kolaylaştıracak küçük yardımlarda bulunun.

2 – 4 Yaş:

Zihin Gelişimi:

  • Çocuğunuza içinde tanıdığı şeylerin resimleri olan kitaplar alın, bu resimleri göstererek isimlerini söyleyin, ona sorular sorun. Kitabın sayfalarını çevirmesine izin verin.
  • Bu dönemlerde “içinde, dışında, altında, üstünde..” kavramlarını öğrenebilir. Oyuncaklarını birbirinin içine, dışına, altına, üstüne, yanına… Koymasını isteyin.
  • Az / çok veya büyük / küçük gibi karşılaştırmalar yapmaya başlayacaktır. Çocuğunuza parçaları büyükten küçüğe yada 1’den 10’a doğru sıraya dizilen eğitici oyuncaklar alın. ( 3 yaş)
  • Eşyaları, oyuncaklarını renklerine göre gruplara ayırmaya başlar. Bu nedenle Legolar gibi oyuncaklar ilgisini çeker.
  • Ev işleriyle uğraşırken, bir yandan da çocuğunuzla sohbet edin. Ona size yardım etme fırsatları tanıyın. Günlük işler esnasında ona sık sık sorular sorun. “Biz neden yemek pişiriyoruz? Neden ütü yapıyoruz? Ütü yapmazsak ne olur? “ gibi…
  • Çocuğunuzun düşünmesi için size sorduğu soruları hemen yanıtlamayın, aynı soruyu siz ona sorun. “ Sence neden olabilir? “ gibi, önce ondan cevap bekleyin.
  • Çocuğunuzla eşleştirme, gruplama oyunları oynayın. (Örneğin, 2 şer adet, bardak, tabak, hırka, çorap, kalem, mandal vb. nesneleri alın. Bunları çocuğunuza gösterin. Birini elinize alıp, ne olduğunu sorun. Sonra, elinizdekinin aynısını ondan isteyin.)
  • Eski dergilerden büyükçe bir insan resmi kesin, ya da siz çizin. “ Ağzını, gözlerini, dizini vb. vücut kısımlarını göstermesini isteyin.
  • Çocuğunuza boya malzemeleri vererek, serbest resimler yapmasına olanak sağlayın. Siz yönlendirmeyin, sonra yaptığı resimler hakkında konuşun.

Dil Gelişimi:

  • Çocuğunuzun söylediği basit cümleleri daha da açarak tekrar edin. Böylece onu anladığınızı bilir.
  • İfade etmeye çalıştığı duygu ve düşüncelerini dikkate alın. Onunla duygularınız hakkında konuşun. (3 yaş)
  • Çocuğunuzla sık sık konuşun, ona sorular sorun. Daha uzun ve düzgün cümleler kurarak ona model olun.
  • Değişik durumlardaki tavırlarını izleyin. Sizinle iletişim kurma girişimlerine asla kayıtsız kalmayın.
  • Öykü kitaplarını her zaman siz okumayın. Zaman zaman çocuğunuzdan resimlerine bakarak anlatmasını isteyin.
  • Ona çocuk şarkıları, parmak oyunları, tekerlemeler öğretin.

Sosyal- Duygusal Gelişim:

  • Sık sık aile albümlerinize birlikte bakın. Fotoğraflardaki kişiler hakkında konuşun.
  • Çocuğunuzla arkadaşları ve ilişkileri hakkında konuşun. Pek çok insan tarafından sevildiğini bilmek hoşuna gidecektir.
  • Eşyalarını paylaşmaktan hoşlanmayacağı ve ona küçük gelen giysilerini başkalarına vermenize kızabileceği bir dönemde olduğu için, eşyalarını sahiplenici tutumuna ve bu yüzden çıkarabileceği sorunlara anlayışla yaklaşın. ( 3 Yaş)
  • Çocuğunuzun arkadaşları evinize gelmeden önce, onlarla paylaşmak istemeyeceği oyuncakları ortadan kaldırın.
  • Çocuğunuzu başka çocuklarla oyun oynayabilmesi için bir araya getirmeye özen gösterin. Mümkünse anaokuluna gönderin.
  • Artık yanında olmadığınız zamanlarda, neler olduğunu bilemeyeceğinizin farkına varır. Yani size yalan söylemeye başlayabilir.
  • Çocuğunuza basit sorumluluklar verin ve yerine getirdiği zaman onu övün.
  • Ev işlerini oyuna dönüştürün, örneğin, onunla odaları toplama yarışı yapın.
  • Bir konuda güçlük yaşarsa hemen yardımına koşmayın. Önce biraz denemesini bekleyin. Sizden yardım isterse öyle yardım edin.
  • Olumsuz eleştirileriniz az ve öz olmalıdır. Asla çocuğunuzu değil, hoşunuza gitmeyen davranışı eleştirin. O kötü bir çocuk değil, kötü bir şey yapmış, iyi bir çocuktur.

Motor Gelişim:

  • Çocuklar için tırmanma çerçeveleri, salıncak ve kaydıraklar, becerilerini arttıracak oyuncaklardır. Ona rahatça hareket edebileceği güvenli ortamlar yaratın. Oyun parkları, açık alanlar veya büyük odalar uygun olabilir.
  • Denge duygusunun gelişmesi, hareketlerini kontrol edebilmesi ve bir sonraki hareketini planlayabilmesi için, ona iterek, çekerek oynayabileceği oyuncaklar verin.
  • Alçak duvarların üzerinde yürümek, salıncakta sallanmak, tırmanmak, kaydıraktan kaymak, yerlerde yuvarlanmak ya da topla oynamak dengesini geliştirecektir.
  • Yarışmak, merdivenlerden atlamak, kovalamaca oynarken aniden durup yön değiştirmek, kas gücünü ve becerilerini geliştirir.
  • Çocuklar adım adım öğrenerek daha kolay ilerlerler. Ona önce 2 parça, ardından 4-8 -16 parçalık yap-bozlar verirseniz, şaşırtıcı bir hızla öğrendiğini görürsünüz. Ama işe en zor olanla başlarsanız, birkaç başarısız denemeden sonra vaz geçecektir.

4-6 Yaş:

Zihin Gelişimi:

  • Aynı iki resim arasındaki farkları bulma, resimlerdeki komik, saçma olayları fark etme gibi oyunlar oynayın.
  • Oyunlarda sırasını bekleme, kurallara uyma becerilerini destekleyebilmek için birlikte, “kızmabirader”, “tırmanma yarışı” gibi basit kurallı oyunları hep birlikte oynamaya başlayabilirsiniz.
  • Nesneleri sınıflandıracağı kitaplar ve bulmacalar alın.
  • Basit masa oyunları oynayabilirsiniz.
  • Birlikte çevre gezintilerine çıkarak, gittiğiniz yerler, kişiler, olaylar hakkında konuşun.
  • Ona nesneleri karşılaştırıp, sınıflamasını gerektiren basit görevler verin. Sofra kurmak, yıkanan çamaşırları ayırmak ya da çorapları eşleştirmek gibi…
  • Kağıtlar üzerine kare, üçgen gibi geometrik şekilleri veya ev, araba, çiçek gibi basit resimleri çizin ve çocuğunuzdan da çizmesini isteyin.

Dil Gelişimi:

  • Sizin hareketlerinizi, ses tonunuzu ve konuşma tarzınızı nasıl taklit ettiğine dikkat ederek, olumlu model olun.
  • Renkli, resimli kitapları çocuğunuza vererek, size anlatmasını isteyin.
  • Çocuğunuzun anlattığın olayları dikkatle dinleyin. Anlattığı olaylarla ilgili sorular sorun. Onunla karşılıklı sohbetler edin.
  • İzlediği bir filmi ya da tiyatroyu size anlatmasını isteyin.
  • Çocuğunuzla geçmişten, bugünden ve gelecekten söz edin. Böylece zaman kiplerini ve ifadeleri doğru kullanmasını desteklersiniz.

Sosyal- Duygusal Gelişim:

  • Çocuğunuz artık sizin tanık olmadığınız olayları anlatmaya ve açıklamalar yapmaya başlayacaktır. Her gün belli bir süreyi, onu kucağınıza alıp, onunla sohbet etmeye ayırın.
  • Çocuklar artık kendilerine bir dünya yaratırlar. Arkadaşları geldiğinde, çevrelerindekileri tamamen unutup oyuna dalarlar. Arkadaşlarını sık sık evinize çağırın ve önceden gerekli düzenlemeleri yapın. Ancak onlar geldikten sonra, oyunlarına müdahale etmeyin.
  • Yeni denediği bir işte, ona müdahale etmeyin. Ama yardım istediğinde ona, bir sonraki adıma ulaşabileceği kadar bilgi verin. Başardığında onu övün.
  • Yaptığı her şeyi övmeye çalışmayın. Bazı şeyleri sonunda bir ödül olduğu için değil, sorumluluk hissettiği için yapmalıdır.
  • İlgi çekmek için huzuru bozma, isteri krizi geçirme, saldırganlık, kendisine söyleneni duymama gibi davranışlara kayıtsız kalın. ( Uyarırsanız, istemeden pekiştireceğinizi unutmayın!)
  • Okula uyum sağlaması için, gereken davranışları ona öğretin. Oturduğu yerde uslu durmayı, etkinliklere katılmayı, sıra beklemeyi, yardım istemeyi, gerektiğinde başkalarına yardım etmeyi öğrenmelidir.
  • Çocuğunuza giysilerini kendisi giyip, çıkarabilmesi, yemeğini kendi başına yiyebilmesi için zaman tanıyın, siz onun yerine yapmayın.
  • Duygularını rahatça ifade edebilmesine imkan verin. Ağladığı ya da öfkelendiği zaman sabırlı olun ve nedenini bulmaya çalışın. Gerekirse sakinleşene kadar onu rahat bırakın ve sonra konuşmaya çalışın.
  • Disiplin konusunda daima tutarlı olun. Eşinizle ve aile büyükleriyle aranızda daima fikir birliği sağlamaya ve çocuğunuza karşı kararlı ve tutarlı davranmaya özen gösterin.
  • Bu yaşlarda cinsel kimlik kazanımları önemlidir. Aynı cins ebeveyni ile birlikte zaman geçirmelidir.

Motor Gelişim:

  • Yüzme, dans, jimnastik vb. etkinlikler onu geliştirir.
  • Kovalamaca oynamak, bir yerlere tırmanmak, bisiklete binmek, toplarla oynamak ona hareketlerini planlamayı öğreten etkinliklerdir.
  • Çocuklar onlara tanıdığımız fırsatlar oranında kendi başlarına iş yapabilir. O yüzden çocuğunuzun kendi kendine giyinip, soyunması, yemeklerini yiyebilmesi, ellerini yıkayabilmesi için ortamlar hazırlayın.
  • Bir kağıda ev, elma, güneş gibi basit – detaysız resimler çizin. Çocuğunuzdan bunları taşırmadan boyamasını isteyin. Yaptığı resimleri de evde hazırlayacağınız bir panoya asın ve eve gelenlere göstererek, çocuğunuzun motivasyonunu arttırın.
  • Birlikte, çeşitli kağıtlar, ipler, yapraklar, renkli kartonlar vb. artık malzemelerle resimler yaparak, yaratıcılığını destekleyin.
  • Ucu küt bir makasla farklı özelliklerde kâğıtları kesmesini isteyin. Zamanla düz bir çizgi üzerinden kesmesi veya çizdiğiniz basit bir şekli keserek çıkarması için onu teşvik edin.

Right Menu Icon0 (553) 238 00 39